Aymara
Markaw aka Jach’a yatiqañ utar khitanitu
Jaqinakax tomate, lechuga, vainita ukat tunqu achuyapxi. Markaw aka Unibol Túpak Katari khitanitu nayan yatxtañajataki ukat jupanakar yapuchäwin yanapt’añajataki.
Eva Alvares Mamani, ingeniería de alimentos, “Tupak Katari” Jach’a yatiqañ utan yatiqiriwa
Markajanx aski jakäwiniñatakix waliw irnaqaña, markachirinakax yapu yapucahasaw jakasipxi, lupix wali qhathintasi. Departamento de La Paz, provincia Muñecas, primera sección Chuma, cantón Chajlaya subcentral Palohuaya uksankirïtwa.
Patrón pachatx kimsa kullakakiw qhiparxatyana. Sapa mayniw yaqha markankirinkamp jaqichasxapxatayna, ukatx wawanakanijapxataynawa. Maynix awichajawa, jupax paqallqu wawanitaynawa. Wala masix iwija, kawritu ukham uywapxatäna, Awichajax pisinak jakasipxirita sapa kurmüru uruw qhathur juk’a juyranak aljir apirita, ukat ukampiw manq’añanak althapiniwayirita sasaw yatiyiritu.
Tajaj awichajampix sapa kurmüru urunakaw qhathur sarapxiritayna. Ukat mä urux mä iglesia Adventista uñt’aniwayatayna, ukatxa, sapa kurmür urunakaw sariritayna, achilajax janiw ukar sarañap munirikataynati, jupax taqapch iglesas ukanakaruw uñisiritayna. Tatajax ukham jan ist’asispachax saraskakitaynawa ukatx jupax ukanx ullaña yatiqatayna, tatajas tiyunakajas janiw yatiqañ utar sarpkataynati, kunalaykuti, uka ayllunx janiw yatiqañ utax utjkataynati ukampirus awichajax pisinak jakasipxñatayan ukatjamaw jan yatiqañ utar mantapkataynati.
Tatajax wali kusisitaw iglesiar sariritayna, ukanwa kunajams yapux yapuchañaa ukanakxat yatxatatayna. Jupax juk’amp manqhax markan ch’uxña achunaka, muxsa achunaka achuyapxatapatw yatitayna ukat ukaruw yanapir yatiqir saratayna.
Kunapachati mamajamp jaqichasxatayn ukhax jupax 20 maranitaynawa ukatx 150 bolivianos ukha qullqinikitaynawa. Ukampiw irnaqañ qalltatayna jupax nayrïr kutipuniw tomate achuyañ yant’atayna. Ukatx paqallqu khumu tomate achu apthapitayna, tiyunkajax uka uñjasax kipkarakiw juk’at juk’at achuyañ qalltapxatyna, ukhamataw yapu achuriñ yatiqapxatäna.
Jichhurunx markajanx mä jisk’a yatiqañ utaj utxiwa ukanx sexto de primaria ukakamaw utji.
Jaqinakax tomate, lechuga, vainita ukat tunqu achuyapxi. Markaw aka Unibol khitanitu nayan yatxtañajataki ukat jupanakar yapuchäwin yanapt’añajataki.
http://www.lapublica.org.bo/articulos-jaqi-aru/item/443-boliviampir-ayllujampir-yanapt-an-amtan-qalltaewipa
