Chukuñanakax janiw askin jikxataskiti, ukampirus wali q’aphipuniwa.
Ukat jayp’u pacharux laqampux wali qinayarantatanwa, kuallakanakajax awichajarux uka qalakayur khumuntawayañani ukat uka jisk’a wawamp utar sarxapxam sasinw sapxatayna. Jupax iyaw ukhamax sarxapxaxaya sataynawa “nayax k’achaxay sarnaqstxa jumanakax atipt’apxitasmaw ukampirus arumt’itaspaw sasinw satayna”.
Ukat mamajan jachatap amuyta; panpachaniw thayjat k’athatipxayata niya arumaxanwa, 21:00 arum pachaxanwa Palcoco sutin markaruw jak’achxapxayäta, ukat yaqhip jaqinakax wisikilita, awyu ukham aparañ munapxitäna. Ukampirus janiw aparapkitanti.
Cuyahuani markax quta thiyan ukhamarak Batallas, Huarina marka jak'an jikxatasi. Ukanw 650 wayn tawaqux agronomía, ingeniería de alimentos, ingeniería textil ukat veterinaria zootecnia uka thakhinakan yatintasipki. Jupanakax jakäwinakapxat ukhamarakiw pachpa Jach'a yatiqañ utats qillqt'apxi, taqi uka qillqäwinakax Jaqi Aru ukat La Publica ukatuqinaw uñt'ayasini.
Sud Yungas markax walja markachirinakaniwa. Jallus juyphis janiw nayra maranakjam pachapar utxiti, ukatx yapuchäwiru ukhamarak uywachäwirus janiw walt’aykiti. Markachirinakax pachan turkakipäwinakapx uñjapxiwa, ukhamarakiw uka nina phichäwinakamp ukat yaqhampinakamp aka samanar jan walt’ayatapat amuyt’apxi.
Aymara
Sutijax Raquela Castaya Quispe satawa, nayax aka Indígena Boliviana Aymara “Tupak Katari” Jach’a Yatiqañ utan Ingeniería Textil ukan 2011 maratpach yatintaskta. Octavo semestre ukanktwa, nayax uka saminchañanakat amuytwa ukatwa uka carrera ukar mantanta, uksanx tilanar ukat t’arwanakar saminchañtuqitw yatintataskta. Karcapata, cantón Chejepampa (Ancoraimes, Omasuyos, La Paz) uksanx 155 markachiriw qamasipxi, nayax uka markakiritwa. Uka ayllux 3850 (metros sobre nivel del Mar) thaya ukat junt’u ukax 17 ukat 12 grados ukhawa, ukax sañ muniwa thayawa. Karkapata ayllux ch’uqi, jupha ukat siwara uka achunak achuyirit uñt’atawa, ukakipkarakiw waka, iwija, khuchhi ukat qarwa uywanak uywapxi. UKa ayllux aknïr markanakampiw qurpasi, Inti jalsurux Apohoco, inti jalantarux Chejepampa markampi, amstarux Provincia Larecaja, aynacharux Titiqaqa qutampiw qurpasi.
#AymaranakanArupa
